بررسی جايگزيني تفاله چغندرقند به جاي جو در جيره گوسفند

۱ دقیقه خواندن

روزبهان و همكاران (۱۹۹۴)، در آزمايشي تاثير جيره‌هاي حاوي نسبت‌هاي متفاوت جو و تفاله‌ي چغندر پلت شده و ملاس دار را بر مصرف خوراك، فاكتورهاي تخميري شكمبه و عملكرد رشد در بره‌هاي نر پرواري نژاد سافوك بررسي كردند. تيمارهاي آزمايشي مورد نظر حاوي ۸۰ درصد تفاله‌ي چغندر و ۲۰ درصد دانه جو و يا نسبت ۵۰ به ۵۰ بين اين دو بود، جيره‌ها همچنين ۶۰ گرم در كيلو‌گرم كنجاله سويا داشتند. تيمار حاوي مقداركمتر تفاله‌ چغندر مصرف ماده خشك كلي بيشتري داشتند جيره حاوي مقدار بيشتر تفاله‌ي چغندر همچنين وزن زنده و كيفيت لاشه بالاتر و ضريب تبديل بهتري داشتند. pH شكمبه ۳ ساعت پس از مصرف خوراك تحت تاثير تيمارها قرار نگرفت. غلظت آمونياك و كل VFA شكمبه در تيمار حاوي مقدار بيشتر تفاله‌ي چغندر بيشتر بود. نسبت مولي اسيدهاي چرب فرار بطور معني‌داري تحت تاثير تيمارها قرار نگرفت. جيره‌هاي حاوي مقدار بيشتر تفاله‌ي چغندر مقدار جذب آب بيشتري در شكمبه داشته و اين اختلاف مي‌تواند عامل تاثير گذار بر ديگر فاكتورهاي شكمبه‌اي باشد (روزبهان و همكاران ۱۹۹۴). گوسفندان تغذيه شده با جيره‌هاي حاوي تفاله بيشتر، مصرف آب كمتري داشتند و مايع شكمبه اين حيوانات حاوي غلظت بيشتري از نيترو‍ژن آمونياكي و اسيدهاي چرب فرار بود، در صورتي كه مصرف ماده خشك تيمار حاوي مقدار كمتر تفاله‌ي چغندر، بيشتر بود. این محققین پيشنهاد كردند كه گوسفندان تغذيه شده با جيره حاوي مقدار بالاتر تفاله‌ي چغندر، حجم مايع شكمبه كمتري داشتند. در نهايت گزارش كردند كه نسبت مناسب‌تر تفاله‌ي چغندر ملاس دار پلت شده و دانه جو، نسبت ۵۰ به ۵۰ مي‌باشد.

در آزمايش ديگري مندبو و گالبريت (۱۹۹۹) تاثير جيره‌هاي حاوي نسبت‌هاي متفاوت دانه جو و تفاله‌ي چغندرقند را بر عملكرد رشد، فاكتورهاي شكمبه‌اي، خون و لاشه در بره‌هاي نر بالغ بررسي كردند. جيره پايه شامل ۷۸ درصد دانه جو بود و در تيمارهاي ديگر مقادير ۲۰، ۵۰، ۷۵، ۱۰۰ درصد جو در جيره پايه توسط تفاله خشك چغندرقند ملاس دار جايگزين شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه pH شكمبه، مصرف خوراك، افزايش وزن زنده و ضريب تبديل خوراك بطور معني‌داري تحت تاثير تيمارها قرار نگرفت اما با افزايش مقدار تفاله‌ي چغندر در جيره، نسبت مولي پروپيونات در مايع شكمبه، وزن گرم و سرد لاشه و وزن بدن خالي بصورت خطي كاهش يافت. با افزايش مقدار تفاله‌ي چغندرقند، غلظت بوتيرات افزايش و غلظت آمونياك، پروپيونات و نسبت پروپيونات به استات در مايع شكمبه كاهش يافت. با افزايش مقدار تفاله‌ي چغندرقند، غلظت اوره پلاسما بصورت خطي كاهش يافت و تيمار حاوي ۵۰ درصد جو، ۳ ساعت پس از خوراك‌دهي بيشترين غلظت اوره خون را داشت. مندبوو و گالبريت (۱۹۹۹) عنوان كردند كه عدم تاثير تيمارها بر pH شكمبه احتمالاً به دليل دسترسي مداوم حيوانات به خوراك زياد در طول روز و يا به دليل خطا در اندازه‌گيري pH از طريق لوله مري‌اي و آلودگي مايع شكمبه با بزاق مي‌باشد. كاهش غلظت نيتروژن آمونياكي با افزايش تفاله چغندر در اين آزمايش ممكن است به دليل آزاد شدن آهسته‌تر آمونياك از جيره و يا به دليل مصرف سريعتر آمونياك توسط ميكروارگانيسم‌ها در حضور يك منبع سريع التخمير كربوهيدراتي ملاس دار باشد (مندبوو و گالبريت، ۱۹۹۹). اين محققان همچنين كاهش اوره پلاسما با افزايش تفاله‌ي چغندر را تا حدودي به دليل کاهش فراهمي آمونياک شکمبه جهت تبديل شدن اوره در کبد ذکر کردند.  غلظت گلوکز پلاسما در ۴ ، ۵ و ۶ ساعت پس از مصرف خوراک بصورت معادله درجه دوم تحت تاثير تيمار قرار گرفت و در تيمارهاي حاوي ۵۰ يا ۲۵ درصد جو، بيشترين بود. دليل اين مشاهده روشن نيست اما ممکن است با غلظت هاي پايين‌تر انسولين پلاسما مرتبط باشد. غلظت انسولين پلاسما با افزايش تفاله‌ي چغندرقند بصورت معادله درجه دوم افزايش يافت و کمترين غلظت انسولين در تيمارهاي حاوي ۵۰ تا ۲۵ درصد جو مشاهده شد(مندبوو و گالبريت، ۱۹۹۹).

بوداس و همکاران (۲۰۰۷) در آزمايشي با استفاده از ۸۰ بره نر مرينوي پرواري، تاثيرات جايگزيني تفاله‌ي چغندرقند به جاي قسمتي از جو جيره را بر مصرف خوراک، عملکرد رشد، پارامترهاي تخميري شکمبه و فاکتورهاي بيوشيميايي خون و در جيره‌هايي بر پايه غلات بررسي کردند. تيمارهاي آزمايشي شامل يک جيره شاهد بدون تفاله‌ي چغندر و يک جيره‌ي شامل تفاله چغندر بود. كنسانتره‌ي تيمار شاهد شامل ۵۰ درصد دانه جو و كنسانتره تيمار آزمايشي شامل ۳۸ درصد دانه جو و ۱۲ درصد تفاله‌ي چغندرقند بود. باقي اجزاي كنسانتره بين تيمارها مشابه بوده و حيوانات با كاه جو و كنسانتره بصورت آزاد تغذيه شدند. مصرف كاه جو بطور معني داري تحت تاثير تيمار قرار نگرفت. ميانگين مصرف خوراك و ميانگين افزايش وزن روزانه در بره‌هاي تغذيه شده با كنسانتره حاوي تفاله چغندرقند پايين‌تر بود. طول دوره پروار بندي (تا رسيدن به وزن ۲۵ كيلوگرم) به ترتيب ۳۵ و ۴۱ روز براي تيمار شاهد و تيمار حاوي تفاله‌ي چغندر بود. ضريب تبديل خوراك در بره‌هاي تغذيه شده با كنسانتره شاهد ۱۲ درصد كمتر از بره‌هاي تغذيه شده با كنسانتره حاوي تفاله چغندر بود. وزن دستگاه گوارش خالي، وزن كل دستگاه گوارش و محتويات شكمبه بصورت معني دار تحت تاثير تيمارها قرار نگرفت.pH شکمبه بصورت کاملا معني‌دار در بره‌هاي تغذيه شده با تفاله‌ي چغندر بالاتر بود. غلظت کل اسيدهاي چرب فرار، نسبت مولي پروپيونات و اسمولاليتي مايع شکمبه با جايگزيني تفاله‌ي چغندر به جاي دانه جو کاهش يافت و نسبت مولي استات به پروپيونات با جايگزيني تفاله چغندرقند بصورت معني داري افزايش يافت. تفاوتي در غلظت نيتروژن آمونياکي و نسبت مولي نيترات مايع شکمبه مشاهده نشد.