سخت زایی و رفتار های نشانگر آن

۲ دقیقه خواندن
The effect of dystonia on the dry matter intake and behavior of Holstein cows اثر سخت زایی در مصرف ماده خشک خوراک و رفتار گاوهای هلشتاین

تخمین زده‌شده که بین ۲ تا ۲۳% گاوهای گله سخت زایی را تجربه می‌کنند  (Mee, ۲۰۰۸)که نیاز به حمایت دامدار یا دامپزشک دارند. به گوساله زایی که طولانی شود، خارج کردن گوساله مشکل باشد و نیاز به کمک کارکنان برای خارج کردن گوساله باشد، سخت زایی گفته می‌شود(Mee, ۲۰۰۴). این پدیده می‌تواند نتیجه­ی ناکارآمدی و شکست نیروی وارده در طول زایش باشد، کوچک بودن کانال زایش و کوچک بودن اندازه لگن باشد(Noakes et al., ۲۰۰۱) . سخت زایی فرایندی دردناک است همراه با کاهش تولید شیر، افزایش ریسک آسیب و مشکلات تولید مثلی برای گاو و افزایش خطر مرگ برای گوساله(Tenhagen et al., ۲۰۰۷) . برای کاهش مشکلات رفاهی و هزینه‌های سخت زایی، پژوهش‌های اخیر درباره سخت زایی بر فاکتور­هایی متمرکز شده که خطر سخت زایی را افزایش می‌دهد.

گاو های جوان

برای مثال، گاوهای جوان و کوچک سخت زایی را تجربه می‌کنند به خصوص زمانی که اندازه گوساله نسبت به مانع لگن بزرگ باشد.(Berger, ۲۰۰۳)  گوساله خیلی بزرگ، طول آبستنی زیاد یا کم و پرخوری و سوء تغذیه در سه ماه آخر آبستنی، خطر سخت زایی را افزایش می‌دهد. برخی تحقیقات تمرکز کرده‌اند بر تغییرات رفتاری وابسته به سخت زایی و اینکه چگونه این تغییرات را می‌توان بکار برد برای بهبود وضعیت دشوار گاو(Mee, ۲۰۰۸)  اما این کارها اکثراً بر اساس شواهد تجربی و قبلی است. در مطالعه میتز در سال ۱۹۷۸ سخت زایی بعد از یک دوره ناآرامی و تغییر بین وضعیت ایستاده و خوابیده و قطع مصرف خوراک اتفاق افتاد. هنوز این مسئله مبهم است که چگونه رفتارهایی مثل مصرف آب و خوراک و ایستادن در هنگام سخت زایی تغییر میکند و آیا می‌توان از این رفتارها به عنوان شاخصی برای سخت زایی بل و بعد زایش استفاده کرد؟

هدف پژوهش بررسی اثر سخت زایی بر رفتارهای گاو در دوره زایش و ارزیابی پتانسیل استفاده از رفتارها به عنوان شاخصی برای سخت زایی است؛ بنابراین مخصوصاً علاقه داریم رفتارهای ناراحتی که تولید مثل را تحت تأثیر قرار می‌دهند را ثبت کنیم. برای این هدف رفتارهای خوردن، نوشیدن آب و رفتارهای ایستادن و دراز کشیدن گاو در طول ۴۸ ساعت قبل و بعد از زایش ثبت و مقایسه شد. با توجه به پژوهش‌های گذشته واضح است که گاو رفتار خود را در زمان زایش با توجه به شرایط تغییر می‌دهد. برای مثال، هازی و همکارانش در سال ۲۰۰۵ گزارش دادند که با نزدیک شدن زایش گاو زمان صرف شده برای مصرف خوراک را کاهش می‌دهد و اغلب از حالت ایستاده به حالت خوابیده (نشسته و درازکش) تغییر حالت می‌دهد.

نتایج پژوهش‌های پیشین

ورند و همکارانش در سال ۲۰۰۶ گزارش دادند که نسبت بیشتری از گاوهایی که دچار سخت زایی بودند رفتارهای خاراندن بدن با دیوار، خاراندن زمین و تخلیه ادرار را در مقایسه با گاوهای دیگر انجام دادند؛ اما در رابطه با رفتار مصرف خوراک و ایستادن در بین گاوها تفاوتی مشاهده نکردند. در مقابل میتز همکارش در سال ۱۹۸۷ دریافتند که گاوها رفتار ناراحتی بیشتری نشان دادند در مراحل اولیه زایمان که این رفتارها شامل تغییر وضعیت از خوابیده به ایستاده و برعکس و قطع مصرف خوراک بود. نتیجه‌گیری مهم این است که در گاوهای درگیر با سخت زایی، مصرف آب و خوراک و همچنین زمان مصرف خوراک کاهش میابد. این رفتارهای متفاوت می‌تواند نتیجه‌ی چند فاکتور باشد به عنوان مثال گوساله با اندازه بزرگ نسبت به کانال زایمان می‌تواند فضای در دسترس شکمبه را کاهش داده و در نتیجه مصرف خوراک را کاهش دهد.

از سوی دیگر کاهش مصرف خوراک می‌تواند به دلیل درد ناشی از وضعیت نادرست گوساله در کانال زایمان باشد. براساس یافته‌های ویری و همکارانش در سال ۲۰۰۶، کاهش دفعات و بزرگی یک رفتار خاص که دام در حالت عادی زیاد انجام می‌دهد یک نوع پاسخ طبیعی به درد است (مثل کاهش مصرف آب و غذا در سخت زایی). افزایش در تغییر حالت گاو مبتلا به سخت زایی می‌تواند نشانه درد باشد زیرا افزایش ناراحتی به عنوان یک شاخص رفتاری تأییدشده از درد و آسیب بافتی در سایر گونه‌هاست به عنوان مثال رفتار بعد از اخته کردن یا قطع دنبه گوسفند یا شاخ سوزی گوساله.(Molony and Kent, ۱۹۹۷)

نتایج آزمایش

احتمال اینکه گاوهای درگیر با سخت زایی بعد از زایمان با مشکلات سلامتی و تولیدمثلی روبرو شوند بیشتر است. فهم نشانه‌های رفتاری سخت زایی می‌تواند باعث یک حمایت سریع به هنگام زایمان شده و اثرات منفی درازمدت را کاهش دهد. رفتارهای مصرف خوراک، آب، اندازه وعده، زمان ایستادن و تعداد تغییر حالت از حالت ایستاده به نشسته و برعکس در طول ۴۸ ساعت قبل و بعد از زایش (در ۲۲ گاو هلشتاین که ۱۱ راس دچار سخت زایی و ۱۱ راس سالم بودند) اندازه‌گیری شد. گاوهای مبتلا به سخت زایی به طور متوسط ۱.۹ کیلوگرم خوراک کمتری، نسبت به گاوهای سالم در طول ۴۸ ساعت قبل زایمان مصرف کردند.

میزان خوراک مصرفی به ترتیب ۱۴.۳ برای گاو سخت زا در مقابل ۱۶.۲ برای گاو سالم بود؛ و این تفاوت ۱.۹ کیلوگرمی در مصرف خوراک ۲۴ ساعت بعد از زایش به ۲.۶ کیلوگرم افزایش یافت. میزان آب مصرفی در بین دو گروه تفاوتی نداشت. ولی گاوهای دچار سخت زایی در ۲۴ ساعت قبل زایش آب کمتری مصرف کردند (۲۲.۴ در مقابل ۳۶.۲) ولی در ۲۴ ساعت بعد زایش گاوهای سخت زا آب بیشتری مصرف کردند (۵۶.۹ در مقابل ۴۸.۷) در مقایسه با گاوهای سالم. در گاوهای دچار سخت زایی در ۲۴ ساعت قبل زایش، تغییر وضعیت از حالت خوابیده به ایستاده و برعکس بیشتر از گاو سالم بود (۱۰.۹ در مقابل ۸.۳). مصرف ماده خشک و ایستادن، ۲۴ ساعت قبل زایش دقیق‌ترین متغیرها برای تشخیص گاو سخت زا از گاو سالم بود.