رفتار مصرف خوراک در تغذیه گوسفند

انتخاب آزاد  خوراک

در سیستم تغذیه انتخاب آزاد خوراک به حیوان اجازه داده می­شود که خودش غذایش را انتخاب کند که از مزایای این روش این است که، حیوان به صورت انفرادی نیازهایش را برطرف نموده و خستگی دام از مصرف خوراک­های یکنواخت کاهش می­یابد در این شرایط مصرف انرژی بهینه می شود (اتوود و همکاران، ۲۰۰۱). هنگامی که به حیوان حق انتخاب بین چند خوراک داده می­شود نسبت به زمانی که یک جیره غذایی محدود در اختیار دام قرار می­گیرد حیوان بهتر می­تواند نیازهای خود را تامین کند تمایل زیادی به سیستم تغذیه انتخاب آزاد وجود دارد زیرا اعتقاد بر این است که حیوان دارای یک سازوکار ذاتی تنظیم مواد مغذی است که آن را قادر به انتخاب یک جیره غذایی متعادل و بهبود استفاده از مواد مغذی کرده و از این رو عملکرد را افزایش می­دهد. مصرف خوراک در درجه اول یک رفتار است که تحت تاثیر گرسنگی و سیری قرار دارد. حواس (به عنوان مثال بینایی، لامسه، بویایی و چشایی)، در حضور خوراک تحریک شده و به حیوان اجازه پیش­بینی کردن اثرات پس از هضم خوراک را می­دهد (فاوردین و همکاران، ۱۹۹۵). این درک لذت بردن، به احساسات خوشایند و یا ناخوشایند برانگیخته شده توسط خوراک مرتبط است (گرووم، ۱۹۸۸). این رفتار می­تواند تحت تاثیر ترکیبات ضد تغذیه­ای که اغلب القاء کننده طعم و بوی ناخوشایند بوده و مهار کننده فرایندهای گوارشی هستند، قرار گیرد (چک و پالو، ۱۹۹۵). با این وجود، اگر خوراک خوش طعم استفاده شود، اثر گذاری عوامل پس از هضم غذا بیشتر خواهد بود.

تفاوت در شرایط فیزیولوژیک حیوان بر مصرف خوراک­هایی که از لحاظ مواد مغذی متفاوتند اثر می­گذارد (هوتون و همکاران، ۲۰۰۹). حیوانات داخل یک گروه ممکن است به صورت قابل توجهی از نظر اولویت­های مصرف خوراک و مواد مغذی متفاوت باشند (اسکات و پروونزا، ۱۹۹۹)، بنابراین تولید در حیوانات مختلف حتی اگر آنها با جیره­های یکسان تغذیه شوند، متفاوت است. در انتخاب خوراک کیفیت خوراک و در دسترس بودن خوراک اهمیت دارد (پروونزا، ۱۹۹۶). دام­ها یک جیره متعادل از نظر مواد مغذی را انتخاب می­کنند و با تغییر نیازهای خود مواد مغذی متفاوتی را نیز انتخاب می­کنند (ویلالبا و پروونزا، b۲۰۰۰).

نتایج پیلا  و همکاران (۱۹۹۳) بیان کردند که گوسفندان هنگام تغذیه به روش انتخاب آزاد با مقدار نامحدود کنسانتره تجاری، یونجه و جو دو سر، با وجود تنوع بالا در خوراک­های مصرفی قادر به انتخاب یک جیره غذایی با پروتئین و فیبر ثابت بودند. نتایج کوپر و کیریازاکیس (۱۹۹۳) نشان داد که هنگام تغذیه گوسفند با انتخاب دو خوراک متفاوت در محتوای پروتئین، گوسفند می­تواند یک جیره غذایی، که پروتئین مورد نیاز آن را تامین کند را انتخاب کند.. گورگولو و همکاران (۱۹۹۶) گزارش دادند بره­ها هنگام انتخاب میان خوراک­ها (جو، کنجاله پنبه دانه، سبوس گندم و کاه یونجه) به شکل موفقیت آمیزی مصرف مواد مغذی خود را تنظیم کرده و عملکرد رشد بهتری به دست آمد.

رفتار مصرف خوراک

رفتار مصرف خوراك توسط حیوان علاوه بر اینکه از ویژگی­هاي خوراك نظیر شکل فیزیکی و ترکیبات شیمیایی آن تاثیر می­گیرد می­تواند متاثر از عوامل محیطی نظیر درجه حرارت محیط بیرون و یا ویژگی­هاي فردي حیوان (تحت تاثیر ژنتیک) باشد (فوربس، ۲۰۰۷ ). رفتار مصرف خوراك در دراز مدت تحت تاثیر ذخایر بدنی و احتیاجات حیوان است، اما کنترل کوتاه مدت مصرف خوراك مرتبط با هموستاز و حفظ ثبات شرایط بدن می­باشد که می­تواند بر انتخاب غذا و نحوه مصرف خوراك موثر باشد (فاوردین و همکاران، ۱۹۹۵). عوامل مرتبط با اجزاي خوراك یا در حقیقت ترکیب شیمیایی خوراك، عمدتاً در کنترل کوتاه مدت مصرف خوراك دخالت دارند. رفتارهاي مصرف انتخابی اجزاي خوراك توسط محققین متعددي بررسی شده است (حسین خانی و همکاران، ۲۰۰۸ ؛ ویتنی و همکاران، ۲۰۱۱ ). فوربس (­۲۰۰۷­) بیان نمود که حیوانات مزرعه­اي خوراك را به گونه­اي انتخاب می­کنند که به بهترین وجه پاسخگوي احتیاجات آنها باشد. در این بین، نیاز ویژه حیوان به پروتئین می­تواند یکی از مهمترین عوامل در انتخاب خوراك به شمار رود. با در نظر داشتن این نکته که قسمت اصلی پروتئین خوراك در بخش کنسانتره و ذرات ریز خوراك متمرکز شده، بنابراین تمایل به مصرف انتخابی اجزاي ریزتر جیره در حیوانات به مراتب بیشتر از سایر بخش­هاي خوراك خواهد بود (کوك و همکاران، ۲۰۰۴ ). بر اساس نظر برخی از محققین تمایل حیوان به مصرف اجزاي خاصی از خوراك در جیره­هاي کاملا مخلوط، می­تواند باعث کاهش ارزش تغذیه­اي جیره باقیمانده در جایگاه تغذیه در طول زمان شود. در عین حال و تحت برخی شرایط، انتخاب به نفع بعضی اقلام ریزتر جیره می­تواند منجر به اسیدوز شکمبه­اي گردد (دورایس و همکاران، ۲۰۰۵).